जेन्जी आन्दोलन : नेपालमा युवा विद्रोहको उभार
नेपालमा पछिल्लो समय देखा परेको “जेन्जी आन्दोलन” (Gen Z Movement) अहिले देशको प्रमुख राजनीतिक र सामाजिक बहसको विषय बनेको छ। सामाजिक सञ्जाल बन्द, भ्रष्टाचार, दमन र युवाहरूको आवाजलाई दबाउने प्रयासले गर्दा देशैभरि फैलिएको यो आन्दोलन अहिले नयाँ चरणमा प्रवेश गरिरहेको छ।
हालको अवस्था
काठमाडौंको नयाँ बानेश्वर क्षेत्रमा भएको प्रदर्शनलाई नियन्त्रण गर्न सरकारले प्रयोग गरेको बलप्रयोगमा ९ जनाको मृत्यु भइसकेको छ।
१२३ जना घाइते, जसमा विद्यार्थी, युवा तथा सर्वसाधारण समावेश छन्, विभिन्न अस्पतालमा उपचाररत छन्।
पोखरामा भएको आन्दोलनमा पनि प्रहरीले गोली चलाउँदा कम्तीमा ३० जना घाइते भएका छन्, जसमा ५ जनालाई गोली लागेको पुष्टि भएको छ।
यी घटनाहरूले सरकारले आन्दोलनप्रति अपनाएको दमनकारी शैलीलाई झल्काएको छ।
आन्दोलनका प्रमुख माग
जेन्जी पुस्ताका युवाहरूले अघि सारेका मुख्य मागहरू यस्ता छन्–
1. प्रधानमन्त्रीको राजीनामा – दमनकारी शैली र भ्रष्टाचारको मुद्दामा सरकार जिम्मेवार हुनुपर्ने।
2. सामाजिक सञ्जाल स्वतन्त्रता – फेसबुक, इन्स्टाग्राम, युट्युब, ह्वाट्सएप जस्ता प्लेटफर्म बन्द गर्ने निर्णय खारेज गर्नुपर्ने।
3. भ्रष्टाचारविरुद्ध कडा कदम – सत्ता र प्रशासनमा मौलाएको भ्रष्टाचारको अन्त्य।
4. युवा प्रतिनिधित्व – राजनीतिक संरचनामा युवा पुस्ताको अर्थपूर्ण सहभागिता।
5. लोकतान्त्रिक स्वतन्त्रता र मानवअधिकारको सुनिश्चितता।
समर्थन र विरोध
आन्दोलनमा युवा पुस्ताको स्वतःस्फूर्त सहभागिता देखिएको छ।
मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाई लगायत विभिन्न सामाजिक अभियन्ता र स्वतन्त्र समूहहरूले आन्दोलनलाई समर्थन गरेका छन्।
तर सरकारले भने आन्दोलनलाई “अराजक र गैरजिम्मेवार गतिविधि” को संज्ञा दिँदै दमनलाई औचित्य ठहर्याउने प्रयास गरेको छ।
किन महत्वपुर्ण?
यो आन्दोलन केवल सामाजिक सञ्जाल बन्द वा भ्रष्टाचारविरोधी आन्दोलन मात्र होइन। यसले नेपालको राजनीतिक संरचना, लोकतान्त्रिक अभ्यास, र युवापुस्ताको भूमिकाप्रति गहिरो प्रश्न उठाएको छ।
युवा पुस्ताले अब नयाँ राजनीतिक संस्कृतिको माग गरेको देखिन्छ।
आन्दोलनले नेपालमा लोकतान्त्रि
क संक्रमणमा नयाँ अध्याय थप्ने सम्भावना बोकेको छ।
